Projektowanie hal przemysłowych. Rozwiązania ekologiczne w projektowanych halach. Ekologia w certyfikacji BREEAM
Zgodnie z danymi zawartymi w bazie Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego 229 budynków z branży nieruchomości logistycznych i przemysłowych w Polsce uzyskało certyfikat BREEAM. 65% z nich stanowią certyfikaty dla budynków nowo wzniesionych (BREEAM International New Construction), zaś pozostałe uzyskały obiekty istniejące (BREEAM In-Use).
Spis treści
- Ekologia w BREEAM
- Rozwiązania ekologiczne w projektowanych halach
- Korzyści z wdrożenia rozwiązań proekologicznych
Certyfikat BREEAM (ang. Building Research Establishment Environmental Assessment Method) jest brytyjskim, wielokryterialnym systemem oceny budynków proekologicznych, obecnie najbardziej popularnym w Europie. Stanowi znaczącą część strategii wdrażania polityki zrównoważonego rozwoju w budownictwie oraz kształtowania świadomości ekologicznej wśród deweloperów, inwestorów i projektantów.
Ekologia w BREEAM
Jednym z nadrzędnych celów certyfikacji BREEAM jest zmniejszenie negatywnego wpływu budynków na środowisko naturalne. Inwestorzy coraz częściej analizują aspekty związane z ekologią i wykorzystaniem terenu pod przyszłe inwestycje. Certyfikacja BREEAM poświęca temu zagadnieniu osobną kategorię pod nazwą Land Use and Ecology.
Zagadnienia ekologiczne w BREEAM podzielone są na cztery kredyty:
- wybór lokalizacji – LE 01 Site selection (3 punkty),
- wartość ekologiczna terenu i ochrona walorów ekologicznych – LE 02 Ecological value of site and protection of ecological features (2 punkty),
- poprawa wartości ekologicznej terenu – LE 04 Enhancing site ecology (3 punkty),
- długoterminowy wpływ na różnorodność biologiczną – LE 05 Long term impact on biodiversity (2 punkty).
W przypadku hal przemysłowych kryteria związane z ekologią są coraz chętniej spełniane z uwagi na ich realny wpływ na otoczenie obiektu, podnoszenie bioróżnorodności (lub przynajmniej zachowanie istniejącej, w przypadku terenu o wyższej wartości ekologicznej), a także rosnącą świadomość w kwestii wpływu realizacji inwestycji na otoczenie.
Niestety hale przemysłowe często wznoszone są na dziewiczych terenach podmiejskich lub wiejskich, z dala od uprzednio zagospodarowanych działek. Świadomi tego inwestorzy coraz chętniej sięgają po proponowane przez BREEAM rozwiązania z zakresu ekologii. Dzięki temu wokół obiektów przemysłowych zamiast trawnika pojawiają się bujne zagajniki, naturalne niecki retencyjne, łąki kwietne i wiele innych rozwiązań.
Zobacz inwestycję:
Wybór lokalizacji
Założeniem certyfikacji jest ochrona terenów zielonych cechujących się wartością ekologiczną. Dlatego BREEAM zachęca do wykorzystywania obszarów wcześniej zagospodarowanych lub wymagających remediacji. W przypadku zabudowy terenów zielonych punktowane jest wybieranie tych o niskiej wartości ekologicznej.
Potencjał ekologiczny terenu
Jednym z wymagań BREEAM jest zaangażowanie odpowiednio wykwalifikowanego ekologa (ang. Suitably Qualified Ecologist, SQE), który oceni przedmiotową działkę pod kątem jej wartości ekologicznej. Osoba pełniąca tę funkcję powinna posiadać tytuł naukowy lub równoważne kwalifikacje w dziedzinie ekologii albo pokrewnym przedmiocie, obejmującym znaczący element ekologii. Dodatkowo powinna być praktykującym ekologiem, z co najmniej trzyletnim doświadczeniem (zdobytym w ciągu ostatnich pięciu lat), które musi jednoznacznie wskazywać na praktyczne zrozumienie czynników wpływających na ekologię w odniesieniu do budownictwa.
Zachęca do prowadzenia procesu projektowego oraz samej realizacji w sposób zrównoważony, angażując dodatkowych specjalistów, których nie spotka się w standardowym procesie inwestycyjnym. Obecność ekologa pomaga w zrozumieniu wszystkich aspektów środowiskowych dotyczących działki – wskazuje również elementy istniejące, o dużej wartości ekologicznej, które należy chronić podczas całego procesu budowy.
W raporcie dotyczącym oceny działki ekolog musi jednoznacznie stwierdzić, że teren pod zabudowę to obszar o niskiej wartości ekologicznej i nie znajdują się na nim żadne obiekty, które należałoby chronić. Przykłady takich obiektów to ponad 10-letnie drzewa (lub o średnicy pnia powyżej 100 mm), gatunki uznane za wartościowe ekologicznie, żywopłoty i obszary naturalne wymagające ochrony, cieki wodne i tereny podmokłe, miejsca umożliwiające gniazdowanie lub grzędowanie ptaków bądź nietoperzy.
Zidentyfikowanie na terenie inwestycji jakiegokolwiek elementu o podwyższonej wartości ekologicznej jednoznacznie nakłada konieczność jego ochrony przed zniszczeniem zarówno podczas przygotowania terenu, jak i prac budowlanych.
Przykładem działań związanych z ochroną wartości na działce są drzewa – zabezpieczenie tych o średnicy pnia powyżej 100 mm obejmuje nie tylko pień drzewa, lecz także system korzeniowy. W tym celu konieczne jest ustawianie barier wyznaczających zakaz prowadzenia prac w pobliżu pnia. Minimalna odległość zabezpieczenia to połowa wysokości drzewa lub rozpiętość gałęzi (w zależności od tego, która wartość jest większa). Cieki wodne i obszary podmokłe muszą być chronione zarówno przed degradacją, jak i zanieczyszczeniem wynikającym ze spływu powierzchniowego osadów z budowy. Do ochrony stosuje się najczęściej rowy odcinające.
Czytaj więcej o certyfikacji obiektów:
- BREEAM In-Use. Jak wygląda certyfikacja BREEAM In-Use? Po co certyfikować istniejący już budynek?
- BREEAM vs LEED. Porównanie najbardziej popularnych systemów certyfikacji energetycznej
Poprawa wartości ekologicznej terenu
Kredyt dotyczący poprawy wartości ekologicznej wymaga zatrudnienia odpowiednio wykwalifikowanego ekologa już na wczesnym etapie projektowym, tj. na początku prac koncepcyjnych, wykonania przez niego badań terenowych i przygotowania raportu z zaleceniami, które będą wdrażane na późniejszych etapach. Poza waloryzacją samego terenu ekolog ma za zadanie wydać także rekomendacje dotyczące terenów zewnętrznych.
Zaproponowane rozwiązania powinny poprawiać wartość ekologiczną terenu. Wizja lokalna oraz zaangażowanie ekologa na wczesnym etapie projektowym pozwala na opracowanie środków, które mogą być wdrożone po uwzględnieniu ograniczeń budowlanych, lokalizacyjnych czy budżetowych. Do najczęściej stosowanych rozwiązań należą: łąki kwietne, budki dla owadów, ptaków i nietoperzy, zieleń wysoka i niska, wyłącznie rodzimych gatunków, ściany zielone. Zalecenia mogą obejmować również wdrażanie dobrych praktyk dotyczących używania nawozów i pestycydów, nasadzenia z odpowiednich dla danego miejsca gatunków rodzimych lub zaadaptowanych.
W zależności od zakresu zastosowanych rozwiązań projekt może uzyskać: 1 pkt za wdrożenie ich na poziomie 50%, 2 pkt. – 75%, 3 pkt. – 95%.
Przeczytaj też:
Długoterminowy wpływ na różnorodność biologiczną
Odpowiednio wykwalifikowany ekolog oprócz określenia wartości ekologicznej działki oraz przygotowania rekomendacji dotyczących poprawy potencjału przyrodniczego musi potwierdzić, że wszystkie przepisy UE, krajowe i lokalne dotyczące ochrony i poprawy stanu środowiska zostały spełnione podczas procesu projektowania oraz budowy. W jego zakresie powinno być również przygotowanie planu zarządzania krajobrazem i siedliskiem. Powinien on uwzględniać wpływ inwestycji na środowisko zarówno podczas budowy, jak i eksploatacji, a także obejmować co najmniej pierwsze pięć lat po zakończeniu projektu. Głównym celem planu jest określenie sposobu zarządzania istniejącymi elementami krajobrazu podlegającymi ochronie oraz nowymi, które mają służyć poprawie wartości ekologicznej.
Uzyskanie punktów uwarunkowane jest również wdrożeniem dodatkowych środków w czasie trwania prac budowlanych, mających na celu poprawę długoterminowej różnorodności biologicznej, np.:
- wyznaczenie mistrza bioróżnorodności, który ma czuwać nad ograniczaniem szkodliwego wpływu na różnorodność biologiczną w czasie trwania budowy,
- przeszkolenie pracowników budowlanych w zakresie ochrony elementów ekologicznych znajdujących na terenie inwestycji
- prowadzenie dziennika działań podjętych na rzecz ochrony bioróżnorodności i ich skuteczności,
- stworzenie nowego, ekologicznie cennego siedliska,
- odpowiednie harmonogramowanie prac, tak aby zminimalizować wpływ na faunę i florę (np. ograniczenie działań w czasie kiełkowania nasion czy okresie lęgowym).
Rozwiązania ekologiczne w projektowanych halach
Godne uwagi są rozwiązania niestandardowe, rzadko kojarzone z budynkami przemysłowymi. Wśród nich znajdują się łąki kwietne, które od kilku lat zyskują coraz większą popularność. Odpowiednio dobrana i wysiana mieszanka (najczęściej w stosunku 70% roślin kwiatowych/30% trawy) pozwala cieszyć się nie tylko pięknym wyglądem przez cały sezon, ale także nie wymaga dodatkowej pielęgnacji, tak jak w przypadku trawnika, który potrzebuje regularnego koszenia oraz nawadniania.
Obok łąk kwietnych coraz częściej pojawiają się domki dla owadów, ptaków, a także ule, ponieważ w mieszankach łąk występują gatunki przyjazne zwierzętom. W celu budowania świadomości ekologicznej przy łąkach często umieszczane są tablice edukacyjne, które informują, czym jest łąka i z jakich roślin składa się dana mieszanka. Tym samym tereny te zyskują nie tylko wizualnie, ale pozwalają użytkownikom zapoznać się ze specyfiką łąk i szerzyć dobre praktyki.
Niecodziennym rozwiązaniem, stosowanym również przy realizacji budynków przemysłowych, są niecki retencyjne. Jako że celem zrównoważonego gospodarowania wody opadowej jest optymalizacja powtórnego jej wykorzystywania oraz zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne, w części obiektów pojawia się odwodnienie powierzchni utwardzonych (chodnik, dojścia) bezpośrednio na przyległe tereny zieleni poprzez ich niewielkie obniżenie w stosunku do dojść pieszych czy chodników.
Obniżenie obsiewa się łąką kwietną. To proste rozwiązanie sprzyja retencji wód opadowych i wsiąkaniu ich w grunt. Jeśli na terenie inwestycji jest zbiornik retencyjny o przepuszczalnym dnie, w którym woda gromadzi się jedynie po okresowych opadach, traktuje się go jako nieckę.
Poza tym retencjonować można wodę z dachów, daszków i innych powierzchni, odprowadzając ją np. do donic ozdobnych. Należy jednak pamiętać, że niektóre z powierzchni wymagają separatora substancji ropopochodnych.
Redukcję zużycia wody, jako jednego z zasobów naturalnych, poza samymi komponentami sanitarnymi w obiekcie, można zapewnić, stosując linie kroplujące z czujnikiem wilgotności gleby. Urządzenia te mierzą objętość wody w glebie. Jeśli jej zawartość jest wyższa od ustalonego progu, nie zezwalają na uruchomienie cyklu nawodnieniowego.
Korzyści z wdrożenia rozwiązań proekologicznych
Jednym z najbardziej widocznych efektów wzrostu świadomości ekologicznej inwestorów jest upowszechnienie certyfikacji ekologicznej budynków i coraz szersze wdrażanie proponowanych przez nią rozwiązań wewnątrz budynku, a także na terenach zewnętrznych.
Wymiernymi korzyściami wynikającymi z wdrożenia rozwiązań proekologicznych jest zmniejszenie zużycia wody oraz redukcja kosztów funkcjonowania obiektu, spełnienie wymagań najemców oraz niezależne potwierdzenie wysokiego standardu budynku.
Rozwiązania proekologiczne, zwłaszcza te na terenach zewnętrznych, są natomiast swoistą wizytówką obiektu i dzięki nim widać, że dane przedsięwzięcie wychodzi poza ramy czy standardowe rozwiązania projektowe. Świadczy to o świadomości inwestorów w kwestii poszanowania terenu i kontekstu ekologicznego, na którym została zrealizowana inwestycja.
