Drzwi z okuciami przeciwpanicznymi stosowane na drogach ewakuacyjnych hal przemysłowych
Współczesne budynki w których przebywają ludzie, w tym hale przemysłowe, mają wyznaczone drogi ewakuacyjne, zapewniające warunki do skutecznej ewakuacji w bezpieczne miejsce. Usytuowane na tych drogach drzwi wyposażone w okucia przeciwpaniczne powinny, w celu umożliwienia szybkiego opuszczenia zagrożonych pomieszczeń, spełniać określone wymagania.
Spis treści
Wymagania, przepisy
Drzwi stosowane na drogach ewakuacyjnych, w tym także w halach przemysłowych, podlegają wymaganiom zawartym w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2020 r., poz. 1225 z późniejszymi zmianami). Zagadnieniom tym jest poświęcony rozdział „Drogi ewakuacyjne”, w którym stwierdza się, iż z pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna być zapewniona możliwość ewakuacji w bezpieczne miejsce na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefy pożarowej, bezpośrednio lub drogami komunikacji ogólnej, zwanymi „drogami ewakuacyjnymi”.
W odniesieniu do drzwi związanych z drogami ewakuacyjnymi są sformułowane wymagania:
- wyjścia z pomieszczeń na drogi ewakuacyjne powinny być zamykane drzwiami,
- drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne z budynku przeznaczonego na więcej niż 50 osób powinny otwierać się na zewnątrz (nie dotyczy budynków zabytkowych).
Przedstawione są również inne przypadki wymagające otwierania drzwi na zewnątrz, a dotyczące m.in. pomieszczeń hal przemysłowych: zagrożonych wybuchem, do których jest możliwe niespodziewane przedostanie się mieszanin wybuchowych lub substancji trujących mogących utrudnić ewakuację, a także przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób,
W rozporządzeniu określono, iż łączna szerokość w świetle ościeżnicy drzwi stanowiących wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia powinna być obliczana proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać w nim równocześnie, przyjmując co najmniej 0,6 m szerokości na 100 osób, przy czym najmniejsza szerokość drzwi powinna wynosić 0,9 m. Wysokość drzwi stosowanych jako wyjścia ewakuacyjne, mierzona w świetle ościeżnicy nie powinna być niższa niż 2,0 m. Wymiary drzwi znajdujących się na drogach ewakuacyjnych należy ustalać w podobny sposób.
Dodać można, że w bramach i ścianach przesuwanych na drogach ewakuacyjnych powinny znajdować się drzwi otwierane ręcznie albo w bezpośrednim sąsiedztwie tych bram i ścian powinny być umieszczone i wyraźnie oznakowane drzwi przeznaczone do celów ewakuacji.
Rozporządzenie zawiera także wymagania szczegółowe odnoszące się do poszczególnych rozwiązań konstrukcyjnych drzwi stanowiących wyjście ewakuacyjne lub stosowane drogach ewakuacyjnych.
Dotyczy to m.in. drzwi:
- wieloskrzydłowych, które powinny mieć co najmniej jedno, nieblokowane skrzydło o szerokości nie mniejszej niż 0,9 m;
- rozwieranych, których skrzydła nie mogą, po ich całkowitym otwarciu, zmniejszać wymaganej szerokości drogi ewakuacyjnej, przy czym wymagania nie stosuje się do drzwi wyposażonych w urządzenie samoczynnie je zamykające. Drzwi z pomieszczenia, w którym może przebywać jednocześnie więcej niż 300 osób oraz drzwi na drodze ewakuacyjnej z tego pomieszczenia, powinny być wyposażone w urządzenia przeciwpaniczne;
- drzwi przesuwnych, które można stosować tylko wtedy, jeżeli są przeznaczone nie tylko do celów ewakuacji, a ich konstrukcja zapewnia:-- automatyczne i ręczne otwieranie bez możliwości ich blokowania,- samoczynne ich rozsunięcie i pozostanie w pozycji otwartej w razie pożaru lub awarii drzwi.
Drzwi stosowane na drogach ewakuacyjnych
W wyjściach oraz na drogach ewakuacyjnych, stosuje się najczęściej drzwi rozwierane, w mniejszym zakresie przesuwne. Dotyczy to także hal przemysłowych, gdzie zazwyczaj instaluje się drzwi stalowe. Wyroby te mogą być wyposażone w automatyczny napęd, co występuje głównie w odniesieniu do drzwi przesuwnych. Wszystkie drzwi powinny spełniać wymagania „standardowe”, określone w europejskich normach wyrobu oraz dotyczących bezpieczeństwa, a także wymagania specjalistyczne, wynikające z funkcji ewakuacyjnych.
Drzwi rozwierane
cechuje sposób otwierania, poprzez obrót skrzydła względem osi pionowej, przechodzącej przez jego boczną krawędź. Przepisy techniczno-budowlane lub normy nie określają wymagań konstrukcyjnych dotyczących bezpośrednio drzwi rozwieranych, stosowanych w wyjściach i na drogach ewakuacyjnych, w tym także z zainstalowanymi zamknięciami przeciwpanicznymi, zwanymi popularnie okuciami. Pewne wymagania związane z zamknięciami są jednak zawarte w dotyczących ich normach PN-EN 1125:20091) i PN-EN 179:20092), szczególnie w załącznikach A oraz B, gdzie znajdują się zalecenia odnoszące się do konkretnych rozwiązań konstrukcyjnych.
Asortyment zamknięć przeciwpanicznych obejmuje zazwyczaj wyroby w kilku wymiarach, istotną więc sprawą jest właściwy dobór w stosunku do wymiarów i masy skrzydła drzwi. W odniesieniu do drzwi przeciwpożarowych ważną sprawą jest także właściwe dobranie klasy odporności ogniowej drzwi i zamknięć przeciwpanicznych.
Nie jest zalecane, aby zamknięcia przeciwpaniczne i awaryjne były montowane do drzwi ze skrzydłem z pustym rdzeniem, o ile nie zostały specjalnie zaprojektowane przez producenta do tego typu funkcji. W drzwiach dwuskrzydłowych zaleca się sprawdzenie, czy ich konstrukcja umożliwia zastosowanie zamknięcia, tzn. czy osadzone zawiasy pozwalają na równoczesne otwieranie obu skrzydeł a szczelina między nimi nie różni się od podanej przez producenta okuć oraz, czy elementy operacyjne nie kolidują ze sobą. Ponadto w przypadku zamocowania zamknięcia w tego typu drzwiach z przylgą oraz samozamykaczem, zaleca się zamontowanie regulatora kolejności zamykania skrzydeł drzwiowych.
Należy także zwrócić uwagę na to, aby jakiekolwiek uszczelki lub taśmy uszczelniające instalowane w kompletnych drzwiach, nie przeszkadzały w prawidłowym działaniu zamknięcia przeciwpanicznego.
Drzwi rozwierane wyposażone w napęd powinny umożliwiać ręczne uruchomienie w kierunku ewakuacji i nie wymagają automatycznego otwarcia w przypadku zaniku zasilania energią lub w sytuacji awaryjnej. Siła potrzebna do ręcznego otwarcia drzwi nie powinna przekraczać 150 N.
Drzwi przesuwne
otwierają się w wyniku przesuwania skrzydła w płaszczyźnie równoległej do ściany. Ten rodzaj drzwi może być stosowany w ewakuacji tylko pod pewnymi warunkami, wymienionymi już powyżej. Ponieważ są dość często wyposażane w napęd, to powinny spełniać także wymagania wynikające z normy dotyczącej bezpieczeństwa PN-EN 16005:20133). Są to m.in.:
- wyroby z szerokością prześwitu otworu do 2000 mm powinny otwierać się co najmniej na 80 % w ciągu 3 s w kierunku ewakuacji lub najpóźniej po 5 s od zaniku zasilania energią,
- powinny wytrzymać nie mniej niż 1000000 cykli w badaniu trwałości,
- otwarcie drzwi powinno być zagwarantowane przez „system bezpieczeństwa w razie uszkodzenia”, a jakiekolwiek defekty elektryczne powinny być wykryte – automatycznie lub po aktywacji drzwi – w ciągu 15 s oraz spowodować automatyczne otwarcie drzwi i pozostanie w pozycji otwartej.
Drzwi przesuwne z napędem mogą być wyposażone w funkcję „break-out”, w której występuje możliwość wypchnięcia skrzydła i paneli bocznych w celu otwarcia w kierunku ucieczki. Wymagają też spełnienia wymagań, jak np. siła potrzebna do zwolnienia funkcji nie powinna przekraczać 220 N.
Czytaj też:
