Drzwi z okuciami przeciwpanicznymi stosowane na drogach ewakuacyjnych hal przemysłowych
Współczesne budynki, w których przebywają ludzie, w tym hale przemysłowe, mają wyznaczone drogi ewakuacyjne, zapewniające warunki do skutecznej ewakuacji w bezpieczne miejsce. Usytuowane na tych drogach drzwi wyposażone w okucia przeciwpaniczne powinny, w celu umożliwienia szybkiego opuszczenia zagrożonych pomieszczeń, spełniać określone wymagania.
Spis treści
Wymagania, przepisy
Drzwi stosowane na drogach ewakuacyjnych, w tym także w halach przemysłowych, podlegają wymaganiom zawartym w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2020 r., poz. 1225 z późn. zm.). Zagadnieniom tym jest poświęcony rozdział „Drogi ewakuacyjne”, w którym stwierdza się, że z pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna być zapewniona możliwość ewakuacji w bezpieczne miejsce na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefy pożarowej, bezpośrednio lub drogami komunikacji ogólnej, zwanymi „drogami ewakuacyjnymi”.
W odniesieniu do drzwi związanych z drogami ewakuacyjnymi sformułowane są wymagania:
- wyjścia z pomieszczeń na drogi ewakuacyjne powinny być zamykane drzwiami,
- drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne z budynku przeznaczonego na więcej niż 50 osób powinny otwierać się na zewnątrz (nie dotyczy to budynków zabytkowych).
Przedstawione są również inne przypadki wymagające otwierania drzwi na zewnątrz, a dotyczące m.in. pomieszczeń hal przemysłowych: zagrożonych wybuchem, do których jest możliwe niespodziewane przedostanie się mieszanin wybuchowych lub substancji trujących mogących utrudnić ewakuację, a także przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób.
W rozporządzeniu określono, że łączna szerokość w świetle ościeżnicy drzwi, stanowiących wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia, powinna być obliczana proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać w nim równocześnie, przyjmując co najmniej 0,6 m szerokości na 100 osób, przy czym najmniejsza szerokość drzwi powinna wynosić 0,9 m. Wysokość drzwi stosowanych jako wyjścia ewakuacyjne, mierzona w świetle ościeżnicy nie powinna być niższa niż 2 m. Wymiary drzwi znajdujących się na drogach ewakuacyjnych należy ustalać w podobny sposób.
Dodać można, że w bramach i ścianach przesuwanych na drogach ewakuacyjnych powinny znajdować się drzwi otwierane ręcznie, albo w bezpośrednim sąsiedztwie tych bram i ścian powinny być umieszczone i wyraźnie oznakowane drzwi przeznaczone do celów ewakuacji.
Rozporządzenie zawiera także wymagania szczegółowe, odnoszące się do poszczególnych rozwiązań konstrukcyjnych drzwi stanowiących wyjście ewakuacyjne lub stosowane na drogach ewakuacyjnych.
Dotyczy to m.in. drzwi:
- wieloskrzydłowych, które powinny mieć co najmniej jedno nieblokowane skrzydło o szerokości nie mniejszej niż 0,9 m;
- rozwieranych, których skrzydła nie mogą, po ich całkowitym otwarciu, zmniejszać wymaganej szerokości drogi ewakuacyjnej, przy czym wymagania nie stosuje się do drzwi wyposażonych w urządzenie samoczynnie je zamykające. Drzwi z pomieszczenia, w którym może przebywać jednocześnie więcej niż 300 osób oraz drzwi na drodze ewakuacyjnej z tego pomieszczenia, powinny być wyposażone w urządzenia przeciwpaniczne;
- drzwi przesuwnych, które można stosować tylko wtedy, jeżeli są przeznaczone nie tylko do celów ewakuacji, a ich konstrukcja zapewnia: automatyczne i ręczne otwieranie bez możliwości ich blokowania, samoczynne ich rozsunięcie i pozostanie w pozycji otwartej w razie pożaru lub awarii drzwi.
Drzwi stosowane na drogach ewakuacyjnych
W wyjściach oraz na drogach ewakuacyjnych, stosuje się najczęściej drzwi rozwierane, w mniejszym zakresie przesuwne. Dotyczy to także hal przemysłowych, gdzie zazwyczaj instaluje się drzwi stalowe. Wyroby te mogą być wyposażone w automatyczny napęd, co występuje głównie w odniesieniu do drzwi przesuwnych. Wszystkie drzwi powinny spełniać wymagania „standardowe”, określone w europejskich normach wyrobu oraz dotyczących bezpieczeństwa, a także wymagania specjalistyczne, wynikające z funkcji ewakuacyjnych.
Drzwi rozwierane
Cechuje je sposób otwierania poprzez obrót skrzydła względem osi pionowej, przechodzącej przez jego boczną krawędź. Przepisy techniczno-budowlane lub normy nie określają wymagań konstrukcyjnych, dotyczących bezpośrednio drzwi rozwieranych, stosowanych w wyjściach i na drogach ewakuacyjnych, w tym także z zainstalowanymi zamknięciami przeciwpanicznymi, zwanymi popularnie okuciami. Pewne wymagania związane z zamknięciami są jednak zawarte w dotyczących ich normach PN-EN 1125:20091 i PN-EN 179:20092, szczególnie w załącznikach A oraz B, gdzie znajdują się zalecenia odnoszące się do konkretnych rozwiązań konstrukcyjnych.
Asortyment zamknięć przeciwpanicznych obejmuje zazwyczaj wyroby w kilku wymiarach, istotny jest zatem ich właściwy dobór w stosunku do wymiarów i masy skrzydła drzwi. W odniesieniu do drzwi przeciwpożarowych ważną sprawą jest także właściwe dobranie klasy odporności ogniowej drzwi i zamknięć przeciwpanicznych.
Nie jest zalecane, aby zamknięcia przeciwpaniczne i awaryjne były montowane do drzwi ze skrzydłem z pustym rdzeniem, o ile nie zostały specjalnie zaprojektowane przez producenta do tego typu funkcji. W drzwiach dwuskrzydłowych zaleca się sprawdzenie, czy ich konstrukcja umożliwia zastosowanie zamknięcia, tzn. czy osadzone zawiasy pozwalają na równoczesne otwieranie obu skrzydeł, a szczelina między nimi nie różni się od podanej przez producenta okuć, oraz czy elementy operacyjne nie kolidują ze sobą. Ponadto w przypadku zamocowania zamknięcia w tego typu drzwiach z przylgą oraz samozamykaczem zaleca się zamontowanie regulatora kolejności zamykania skrzydeł drzwiowych.
Należy także zwrócić uwagę na to, aby jakiekolwiek uszczelki lub taśmy uszczelniające instalowane w kompletnych drzwiach nie przeszkadzały w prawidłowym działaniu zamknięcia przeciwpanicznego.
Drzwi rozwierane wyposażone w napęd powinny umożliwiać ręczne uruchomienie w kierunku ewakuacji i nie wymagają automatycznego otwarcia w przypadku zaniku zasilania energią lub w sytuacji awaryjnej. Siła potrzebna do ręcznego otwarcia drzwi nie powinna przekraczać 150 N.
Drzwi przesuwne
Otwierają się w wyniku przesuwania skrzydła w płaszczyźnie równoległej do ściany. Ten rodzaj drzwi może być stosowany w ewakuacji tylko pod pewnymi warunkami, wymienionymi już powyżej. Ponieważ są dość często wyposażane w napęd, to powinny spełniać także wymagania wynikające z normy dotyczącej bezpieczeństwa PN-EN 16005:20133. Są to m.in.:
- wyroby z szerokością prześwitu otworu do 2000 mm powinny otwierać się co najmniej na 80% w ciągu 3 s w kierunku ewakuacji lub najpóźniej po 5 s od zaniku zasilania energią,
- powinny wytrzymać nie mniej niż 1 000 000 cykli w badaniu trwałości,
- otwarcie drzwi powinno być zagwarantowane przez „system bezpieczeństwa w razie uszkodzenia”, a jakiekolwiek defekty elektryczne powinny być wykryte – automatycznie lub po aktywacji drzwi – w ciągu 15 s oraz spowodować automatyczne otwarcie drzwi i pozostanie w pozycji otwartej.
Drzwi przesuwne z napędem mogą być wyposażone w funkcję „break-out”, w której występuje możliwość wypchnięcia skrzydła i paneli bocznych w celu otwarcia w kierunku ucieczki. Wymagają też spełnienia wymagań, jak np. siła potrzebna do zwolnienia funkcji nie powinna przekraczać 220 N.
Czytaj też:
