Urządzenia transportu bliskiego kluczowym wyposażeniem hal przemysłowych
W halach produkcyjnych i magazynowych bardzo często w ramach realizacji codziennych zadań pracownicy muszą przemieszczać ładunki o dużej masie. Żeby móc taką czynność wykonać, nierzadko muszą się posiłkować odpowiednimi urządzeniami transportu bliskiego, które stają się wówczas kluczowym wyposażeniem takiego obiektu.
Spis treści
Żeby wszelkie procesy intralogistyczne – czyli związane z przemieszczaniem ładunków w ramach jednego obiektu – były jak najbardziej efektywne, niezbędne jest wykorzystywanie różnego rodzaju urządzeń transportowych. Właściwie dobrane urządzenia transportu bliskiego przekładają się również na wyższy poziom bezpieczeństwa, większą wydajność i niższy koszt jednostkowy. Często są wręcz niezbędne, żeby przeniesienie dużych czy ciężkich detali było w ogóle możliwe.
Urządzenia transportu bliskiego należą do kategorii urządzeń dźwigowo-transportowych o bardzo szerokim spektrum zastosowań. Charakteryzują się ograniczonym zasięgiem i ruchem przerywanym. Wykorzystywane są przede wszystkim do prac związanych z przenoszeniem ładunków z miejsca A do miejsca B, do prac przeładunkowych lub montażowych. Do tej kategorii urządzeń należą przede wszystkim różnego rodzaju urządzenia dźwignicowe, w tym przede wszystkim cięgniki, suwnice i żurawie.
Cięgniki
To grupa tzw. dźwignic prostych, które ze względu na swoją konstrukcję (układ cięgien liniowych lub łańcuchowych zakończony elementem chwytnym) są wykorzystywane do realizowania zadań związanych z podnoszeniem i przenoszeniem ładunku na ograniczoną odległość. W halach przemysłowych można spotkać różne typy urządzeń z grupy cięgników. Są to przede wszystkim wciągniki i wciągarki, ale również wodzarki, przyciągarki czy dźwigniki.
Wciągniki są wykorzystywane przede wszystkim do pionowego podnoszenia ładunków. W ramach tej grupy wyróżniamy wciągniki o napędzie ręcznym lub elektrycznym. Urządzenia te mogą służyć do obsługi maszyn i urządzeń (np. dostarczanie arkusza blachy do prasy krawędziowej), a także mogą być elementem wyposażenia suwnic.
Bardziej skomplikowane zadania można wykonywać przy pomocy wciągarek. Urządzenia te mogą bowiem być stosowane nie tylko do pionowego podnoszenia różnych elementów, ale także do ich przesuwania czy ciągnienia (również przy pomocy lin lub łańcuchów oraz odpowiedniego zaczepu. Wciągarki mogą pracować jako samodzielne urządzenie, ale mogą być także częścią większego urządzenia dźwignicowego (np. suwnicy lub żurawia).
Żurawie
To grupa urządzeń złożonych, która służy do przenoszenia ładunków o większych gabarytach i masie niż cięgniki. W zależności od typu urządzenia, a także wysokości masztu i długości wysięgnika różny może być zasięg żurawia. W rozmaitych zastosowaniach przemysłowych i magazynowych stosuje się odmienne rodzaje tego typu urządzeń.
Można je podzielić na żurawie stacjonarne i mobilne. Te pierwsze są najczęściej kotwione do posadzki w hali, są większe i mają większe możliwości udźwigu ładunku. Z kolei żurawie mobilne, montowane na specjalnym podwoziu, charakteryzują się dużo większą elastycznością pracy, choć z reguły są mniejsze i mają gorsze parametry dotyczące zasięgu i udźwigu.
Do tej grupy urządzeń transportu bliskiego zaliczamy również najmniejsze w tym gronie żurawiki warsztatowe. Urządzenia te pełnią funkcję pomocniczą przy realizacji różnych zadań produkcyjnych, związanych z podnoszeniem, przenoszeniem i odkładaniem rozmaitych elementów. Najczęściej mają obrotowy słup i niewielki wysięgnik. Ze względu na mniejsze gabaryty mogą być stosunkowo łatwo przenoszone z miejsca na miejsce, ale równie dobrze mogą mieć także własny napęd.
Przeczytaj także artykuły na temat oznakowania hal przemysłowych oraz bezpiecznego przeładunku.
Suwnice
Najbardziej rozbudowaną grupą urządzeń dźwignicowych, które mogą być wykorzystywane w wielu różnych procesach realizowanych w halach produkcyjnych i magazynowych, są suwnice. Ich konstrukcja pozwala na przemieszczanie bardzo dużych i ciężkich elementów w ramach danego obiektu (są również suwnice służące do pracy na otwartej przestrzeni). W zależności od wielkości hali (zwłaszcza jej wysokości), przestrzeni roboczej czy konkretnych potrzeb dostępne są różne rodzaje suwnic (pomostowe, podwieszane, bramowe, kolumnowe, wspornikowe).
Suwnice stosowane wewnątrz hal przemysłowych najczęściej poruszają się po zainstalowanych na mostach torach, które mogą być przytwierdzone do sufitu, ścian, elementów konstrukcyjnych hali lub własnych kolumn. Na poruszającej się po torach konstrukcji (czołownicy) przytwierdzone są najczęściej dźwigary, które realizują konkretne zadania związane z przemieszczaniem ładunku. Między dźwigarami może poruszać się także np. dodatkowy wózek z wciągarką
Manipulatory
Podobną funkcjonalność jak żurawie mają również manipulatory. Różnią się przede wszystkim tym, że to operator prowadzi bezpośrednio ramię manipulatora w wybrane miejsce. Standardowy manipulator składa się z wciągników i podnośników. Istotną częścią manipulatora jest także element chwytny. Dzięki odpowiednio dobranemu chwytakowi manipulator można wykorzystać do przenoszenia ładunków o bardzo różnorodnych kształtach (np. beczek, wiaderek, arkuszy blach, worków czy rur).
Wózki transportowe
W przypadku konieczności przemieszczenia ładunku na większą odległość niezbędnym elementem wyposażenia hal produkcyjnych i magazynowych stają się wózki transportowe. To również bardzo zróżnicowana grupa urządzeń transportu bliskiego. Najprostsze wózki są pchane lub ciągnięte przez operatora, jednak dużo większą wydajność zapewniają wózki wyposażone we własny napęd. Najważniejszym zadaniem wózków transportowych jest przemieszczanie ładunku w określone miejsce na hali lub poza nią. Dostępne są jednak również wózki z dodatkowymi funkcjonalnościami, np. umożliwiające ciągnięcie przyczep lub podnoszenie ładunku.
Coraz większą popularność w halach przemysłowych zyskują także wózki samojezdne, w których rola operatora sprowadza się jedynie do zaprogramowania miejsca docelowego. Wyróżniamy dwa rodzaje wózków samojezdnych. Pojazdy AGV poruszają się po ściśle wytyczonej trasie przejazdu (niezbędne są wówczas odpowiednie znaczniki na posadzce lub elementach konstrukcyjnych hali, które umożliwiają nawigowanie wózkiem), natomiast autonomiczne wózki AMR są w stanie samemu wytyczać najbardziej optymalną trasę i omijać niespodziewane przeszkody.
Obowiązkowy dozór techniczny
Wspólną cechą wszystkich wyżej wymienionych urządzeń transportu bliskiego jest podleganie obowiązkowemu nadzorowi technicznemu. Mowa tu zarówno o badaniach okresowych, jak i badaniach doraźnych, które są następstwem np. wypadku lub awarii. Warunki i terminy takiego przeglądu określają ściśle właściwe regulacje prawne i są one uzależnione od rodzaju urządzenia. Co istotne, taki przegląd może wykonać pracownik, o ile ma do tego odpowiednie uprawnienia.
