Drabina ewakuacyjna w obiektach przemysłowych. Jakie normy musi spełniać drabina? Kiedy drabina musi mieć kosz?
W wielu obiektach przemysłowych niezbędnym elementem ich wyposażenia są drabiny. Umożliwiają one wejście np. na dach budynku, maszynę wielkogabarytową czy inną konstrukcję przemysłową w celu wykonania niezbędnych prac inspekcyjnych lub serwisowo-naprawczych. W wielu przypadkach drabina pełni też ważną funkcję drogi ewakuacyjnej (drabina ewakuacyjna). Bez względu jednak na przeznaczenie i miejsce zamocowania drabiny muszą zapewniać komfortowe i bezpieczne poruszanie się oraz spełniać określone przepisy i normy.
Spis treści
- Drabina ewakuacyjna – obowiązujące przepisy i normy
- Rodzaje drabin wykorzystywanych w obiektach przemysłowych
- Kosz ochronny i inne dodatkowe elementy
- Jak montować drabiny ewakuacyjne?
Drabina ewakuacyjna umożliwia opuszczenie danego obiektu w razie wystąpienia niebezpiecznego zdarzenia, jednak pełni one rolę alternatywnej drogi ewakuacji, w sytuacji gdy nie można skorzystać ze schodów lub wind. Zgodnie z obowiązującymi przepisami możliwe jest wykorzystanie drabiny jako drugiej drogi ewakuacyjnej w budynkach PM (produkcyjnych i magazynowych) dla pracowników z wyższych kondygnacji, która prowadzi na dach nad niższą kondygnacją lub na poziom terenu, jeżeli liczba osób przebywających jednocześnie na wyższej kondygnacji nie przekracza 50, a w budynku z pomieszczeniem zagrożonym wybuchem — 15. Przepisu tego nie stosuje się w zakładach pracy chronionej.
Drabiny ewakuacyjne mocowane są na stałe do elewacji budynku. Ich modułowa konstrukcja sprawia, że można ich wysokość dostosowywać do różnych potrzeb wynikających z wielkości danego obiektu. W każdym przypadku drabiny te muszą jednak spełniać określone wymagania techniczne, które wynikają z obowiązujących przepisów prawa.
Drabina ewakuacyjna – obowiązujące przepisy i normy
Drabina ewakuacyjna musi spełniać wymagania techniczne i inne wytyczne znajdujące się przede wszystkim w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Zgodnie z tymi przepisami drabiny (lub klamry), trwale zamocowane do konstrukcji, w wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych względami użytkowymi, mogą służyć jako dojście i przejście między różnymi poziomami. Wówczas szerokość drabiny powinna wynosić co najmniej 0,5 m, a odstępy między szczeblami nie mogą być większe niż 0,3 m. Poczynając od wysokości 3 m nad poziomem podłogi, drabiny powinny być zaopatrzone w urządzenia zabezpieczające przed upadkiem, takie jak obręcze ochronne, rozmieszczone w rozstawie nie większym niż 0,8 m, z pionowymi prętami w rozstawie nie większym niż 0,3 m.
Podesty spocznikowe z balustradą powinny być natomiast umieszczone co 8–10 m wysokości drabiny. Górne końce podłużnic (bocznic) drabin powinny być wyprowadzone co najmniej 0,75 m nad poziom wejścia (pomostu), jeżeli nie zostały zastosowane inne zabezpieczenia przed upadkiem.
Ponadto drabiny ewakuacyjne należy umieszczać w miejscach łatwo dostępnych. Zabronione jest np. sytuowanie drabin naprzeciw świetlików i okien.
Poza powyższym rozporządzeniem wytyczne dotyczące drabin można znaleźć również w następujących normach:
- DIN 18799-1 (dotyczącej drabin mocowanych na stałe do konstrukcji budowlanych, w tym drabin pionowych z bocznymi podłużnicami),
- DIN 14094-1 (dotyczącej drabin jako elementu ochrony przeciwpożarowej),
- PN-EN ISO 14122-4 (dotyczącej drabin mocowanych do maszyn stacjonarnych).
Rodzaje drabin wykorzystywanych w obiektach przemysłowych
Przepisy rozporządzenia, o którym jest mowa wyżej, nie precyzują wprost, że odnoszą się do drabin ewakuacyjnych. W obiektach przemysłowych można bowiem spotkać kilka różnych rodzajów drabin, które różnią się przeznaczeniem, choć ogólne wytyczne dotyczące wymagań technicznych są takie same.
Często spotykany jest podział drabin pionowych na następujące kategorie:
- drabiny ewakuacyjne – pełnią rolę alternatywnej drogi ewakuacyjnej z obiektu przemysłowego,
- drabiny inspekcyjne – umożliwiają dostęp do określonych miejsc w celu wykonania niezbędnych prac serwisowych i porządkowych,
- drabiny mocowane do maszyn – umożliwiają wejście na wielkogabarytową maszynę w celu wykonania ich naprawy lub prac serwisowych,
- drabiny szybowe – zapewniają dostęp do studzienek, kanałów, szybów technologicznych czy innych podobnych przestrzeni w celu obsługi znajdujących się tam urządzeń lub wykonania prac serwisowo-naprawczych.
Powyższy podział jest podziałem umownym, gdyż w większości przypadków drabiny mogą należeć do kilku powyższych kategorii. Ponadto często są to bardzo podobne drabiny, które różnią się tylko niektórymi parametrami w związku ze swoim specyficznym zastosowaniem.
Dostępne drabiny różnią się również materiałem, z którego są wykonane. W ofercie rynkowej znajdziemy m.in. drabiny aluminiowe (naturalne lub anodowane), z blachy cynkowanej, ze stali nierdzewnej, stali czarnej ocynkowanej ogniowo. Bardzo często spotyka się drabiny, w których niektóre elementy wykonane są np. z aluminium, a pozostałe ze stali.
Kosz ochronny i inne dodatkowe elementy
Istnieje jeszcze podział na drabiny pionowe bez kosza i z koszem ochronnym. Zgodnie z obowiązującymi przepisami (rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie) możliwe jest zastosowanie drabin ewakuacyjnych bez dodatkowego zabezpieczenia przed upadkiem w postaci obręczy ochronnych, tylko jeśli różnica poziomów do pokonania nie przekracza 3 m. W każdym innym przypadku konieczne jest użycie drabin z koszem ochronnym. Kosze w drabinach ewakuacyjnych składają się z pałąków i pionowych łączników.
Do innych dodatkowych elementów konstrukcyjnych drabin ewakuacyjnych należą:
- barierki ułatwiające wejście na dach (wystające co najmniej 75 cm ponad poziom tego wejścia),
- pomost zejścia na dach (umożliwia przejście nad attyką czy inną krawędzią dachu),
- spoczniki z balustradą (umieszczane co 8–10 m),
- barierki zabezpieczające przed wpadnięciem z góry do kosza,
- blokada dostępu (najczęściej w postaci kratownicy i kłódki),
- specjalny mechanizm blokujący, który umożliwia wysunięcie drabiny w dół w trakcie schodzenia.
Przeczytaj także:
- Odbojnice przemysłowe – ważny element wyposażenia hal
- Detektory w obiekcie przemysłowym. Zasady doboru i lokalizacji systemu detekcji gazów
- Obciążenie śniegiem dachów płaskich. Jak skutecznie odśnieżać dach płaski?
Jak montować drabiny ewakuacyjne?
Przepisy mówią wprost, że drabiny ewakuacyjne muszą być trwale zamocowane do konstrukcji budynku lub innego obiektu. Dlatego też warto taką drabinę zaplanować i zamocować już na etapie budowy (albo jeszcze lepiej – projektu) budynku, choć nic nie stoi na przeszkodzie, żeby zamontować ją w późniejszym czasie.
Drabinę można przymocować do różnych konstrukcji – stalowych, murowanych i wykonanych z elementów żelbetowych. Dobór odpowiednich wsporników musi uwzględniać nie tylko rodzaj ściany, ale również grubość warstwy ociepleniowej czy wystających elementów. W przypadku ocieplenia np. styropianem lub wełną należy najpierw wyciąć odpowiednie otwory, żeby mocowanie było bezpośrednio do ściany.
Zgodnie z przepisami odległość drabiny od ściany bądź innej konstrukcji, do której jest przymocowana, nie może być mniejsza niż 0,15 m, a odległość obręczy ochronnej od drabiny, w miejscu najbardziej od niej oddalonym, nie może być mniejsza niż 0,7 m i większa niż 0,8 m.
Drabina ewakuacyjna jest ważnym elementem wyposażenia obiektów przemysłowych, nie tylko dlatego, że umożliwia ich opuszczenie w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia. Ponieważ poruszanie się na dużych wysokościach zawsze stanowi duże ryzyko, bardzo ważny jest odpowiedni dobór drabiny. Istotny jest więc materiał, z którego jest wykonana drabina, parametry, kompatybilność z obiektem, a także sposób montażu. Wszystkie te czynniki są kluczowe z punktu widzenia użytkowania drabiny ewakuacyjnej.
