Silosy i zbiorniki magazynujące. Jak wykorzystać prefabrykaty betonowe?
Dzięki technologii prefabrykacji budowlana infrastruktura rolnicza jest dziś na dużo wyższym poziomie technicznym niż jeszcze kilkanaście lat temu. Prefabrykaty betonowe wykorzystuje się budowy obiektów rolniczych, takich jak np. silosy i zbiorniki magazynujące. To szybkie i precyzyjne rozwiązanie techniczne coraz częściej stosowane w budownictwie rolniczym.
Spis treści
- Przejazdowe i zamknięte silosy magazynowe
- Silosy z prefabrykatów betonowych. Rodzaje elementów prefabrykowanych
- Zbiorniki magazynujące
- Budowa, parametry i cechy użytkowe zbiornika
Przejazdowe i zamknięte silosy magazynowe
Niemal każda, a przede wszystkim intensywna produkcja rolno-towarowa wymaga od rolników (hodowców/plantatorów) okresowego magazynowania niezbędnych składników pokarmowych na potrzeby swojego stada lub inne cele przewidziane w założeniach prowadzonego gospodarstwa rolnego.
Do gromadzenia określonych surowców wykorzystuje się pomocnicze obiekty – silosy, których główną jednostką pojemności jest metr sześcienny lub tona. Przy obliczaniu pojemności danego silosu należy wziąć pod uwagę stopień zapotrzebowania na surowiec (np. kiszonkę) w danym gospodarstwie, a także uwzględnić objętość, jaką zajmuje on względem swojej masy.
Przykładowo kiszonka ze świeżych zielonek o obj. 1 m3 waży 700–800 kg, a z traw o wilgotności ok. 40% – 200–280 kg. Różnice mogą być zatem znaczące, na co warto zwrócić uwagę przy projektowaniu silosu pod dany rodzaj surowca.
Silosy buduje się w różnych technologiach oraz z szerokiej palety materiałów budowlanych. We współczesnej hodowli zwierząt bądź uprawie roślinnej popularne są silosy z prefabrykatów betonowych. Tego typu magazyny mają różną formę i kształt, co zależy w dużej mierze od ich funkcjonalności i założeń wykonawcy.
Silosy mogą być w pełni przejazdowe (przelotowe) oraz zamknięte (najazdowe) – tu dostarczanie materiału do zakiszenia lub jego ugniatanie odbywa się tylko z jednej pozycji.
Silosy z prefabrykatów betonowych. Rodzaje elementów prefabrykowanych
Niezależnie od rodzaju przechowywanego materiału konstrukcja silosu betonowego zawsze musi być bardzo mocna i wytrzymała na znaczne obciążenia.
Modułowość prefabrykowanych elementów zapewnia szybki i sprawny montaż, a także daje możliwość rozbudowy już użytkowanego silosu o kolejne sekcje. Wysokość prefabrykowanych bocznych ścian oporowych typowego silosu betonowego może wynosić od ponad trzech do prawie pięciu metrów, a masa pojedynczego elementu może się zawierać w przedziale od trzech do pięciu ton. Spoczywają one na prefabrykowanych stopach fundamentowych.
Istotną częścią silosu jest pozioma płyta denna, którą zazwyczaj wykonuje się jako monolityczną we własnym zakresie – układając mieszankę betonową na uprzednio uzbrojonej powierzchni w miejscu posadowienia silosu.
Do produkcji elementów przeznaczonych do budowy silosów wykorzystuje się beton o wysokiej klasie wytrzymałości – najczęściej C40–C50. Mimo to, aby wydłużyć okres ich użytkowania, producenci zalecają dodatkowe zabezpieczenie ścian przed agresywnym działaniem kiszonki. Taki zabieg powinien polegać na ręcznym lub natryskowym malowaniu farbą ochronną (np. bitumiczną) powierzchni ścian, które będą miały kontakt z kiszonką.
Innym, także stosowanym w praktyce sposobem jest wyłożenie silosu od wewnątrz folią ochronną.
Przeczytaj również:
- Prefabrykaty betonowe w obiektach inwentarskich. Zakres zastosowania prefabrykacji
- Zbiorniki przeciwpożarowe dla obiektów przemysłowych. Rodzaje zbiorników ppoż., przepisy
Zbiorniki magazynujące
Obiektami pomocniczymi są m.in. zbiorniki magazynujące, przeznaczone głównie do przechowywania gnojowicy. Mogą być one budowane także w oparciu o prefabrykaty betonowe i służyć do magazynowania różnego typu ścieków w oczyszczalniach, wody pitnej lub przeciwpożarowej oraz innych stałych bądź sypkich substancji (np. piasku czy soli).
Zbiorniki magazynujące wykonuje się w formie odkrytej lub zadaszonej, jako naziemne całkowicie, częściowo zagłębione lub obsypane gruntem.
Pojemność zbiornika w danym gospodarstwie zależy od systemu utrzymania zwierząt i wynikającej z niego postaci i ilości odchodów produkowanych przez zwierzęta, a także długości zaplanowanego okresu magazynowania. Biorąc pod uwagę właściwe ustawy i rozporządzenia, w tym wytyczne tzw. dyrektywy azotanowej, w przypadku magazynowania gnojowicy powinien on wynosić 6 miesięcy.
Przyjmuje się w obliczeniach, że dla jednej krowy w tym półrocznym czasie należy zapewnić ok. 11 m3 takiego zbiornika. W objętości tej mieści się gnojowica pochodząca od jednego zwierzęcia, a także zapasowa przestrzeń dla wody deszczowej, co jest istotne w przypadku zbiorników odkrytych.
Budowa, parametry i cechy użytkowe zbiornika
W ofertach producentów prefabrykowanych zbiorników magazynujących, można spotkać różnego typu technologie i idące za tym rozwiązania budowlane. Większość prezentowanych produktów jest jednak wykonywana z elementów strunobetonowych, które w tracie procesu produkcyjnego są sprężane w dwóch kierunkach: po obwodzie oraz w płaszczyźnie pionowej.
Zastosowanie takiego rozwiązania sprawia, że elementy betonowe pozostają odporne na pojawiające się podczas użytkowania zbiornika obciążenia związane np. z różnicą temperatur. Poszczególne sekcje betonowych ścian zbiornika zmontowane są ze sobą za pomocą pionowego złącza wyposażonego w profil EPDM, który poprawia szczelność połączenia, a także przenosi siły powstające podczas montażu i użytkowania.
Kolejnym istotnym z punktu widzenia użytkowego elementem konstrukcji zbiornika magazynującego są tzw. cięgna obwodowe. To metalowe, jednosplotowe połączenia umiejscowione na całym obwodzie zbiornika równolegle względem płyty dennej. Ich głównym zadaniem jest zabezpieczenie ścianek betonowych przed uszkodzeniem. Cięgna umieszczone są w rurkach z tworzywa sztucznego, w przewidzianych do tego kanałach betonowych.
Podstawowe parametry techniczne zbiorników na przykładzie oferty produktowej jednego z producentów:
- wysokość zbiornika: w zakresie 3–8 m,
- minimalna średnica wewnętrzna zbiornika: 3,9 m,
- minimalna średnica płyty dennej: 4,9 m,
- grubość ścian bocznych: 18 cm,
- zakres pojemności zbiornika: 145–3100 m3,
- klasa betonu: C40/50.
Prefabrykowane zbiorniki magazynujące przeznaczone są do użytkowania w trudnym środowisku, jakie bez wątpienia tworzą odchody zwierząt z gospodarstwa rolnego. Ważny walor użytkowy takich konstrukcji, co jest także pomocne podczas montażu, stanowi wysoka jakość oraz powtarzalność parametrów technicznych elementów. Wynika to z tego, że powstają one w całkowicie nadzorowanych warunkach w zakładach produkcyjnych spełniających należyte normy i wymagania techniczne.
Profesjonalny wytwórca jest w stanie wykonać zbiornik według indywidualnych potrzeb projektowych inwestora, stosując np. dodatkowe rozwiązania w elementach ścianek, takie jak przejścia i otwory technologiczne.
Kluczowy dla prawidłowej dalszej eksploatacji jest montaż zbiornika, który można przeprowadzić niezależnie od warunków atmosferycznych związanych np. z porą roku. Instalacja nie wymaga od grupy montażowej dużych nakładów czasowych i, co też istotne, elementy zbiornika nie muszą być składowane na placu budowy przed montażem. Można je przenosić np. przy pomocy dźwigu bezpośrednio z pojazdów, którymi przywieziono elementy z fabryki.
Zbiorniki do składowania gnojowicy wykonane z prefabrykatów nie wymagają specjalistycznych działań konserwacyjnych w trakcie eksploatacji, co najczęściej skłania rolników do inwestowania w tego typu obiekty. Można się tylko domyślać, że jakiekolwiek działania tego typu wymagałyby m.in. całkowitego opróżnienia zbiornika, co nie jest wcale łatwe do realizacji.
Pomimo wielu argumentów przemawiających za wykorzystywaniem zbiorników prefabrykowanych do magazynowania gnojowicy istotną przesłanką, która może obniżyć ich atrakcyjność, jest brak możliwości ich powiększania po zakończeniu montażu właściwego.
